Το προαύλιο των σχολείων είναι πολύ πιο σκοτεινό απ' ό,τι φαντάζεστε. Τι δήλωσαν μαθητές και εκπαιδευτικοί στο NEWS 247
Επιμέλεια: Φώτης Νάκος, Μάνος Χωριανόπουλος
Η βία στα σχολεία μας είναι ένα φαινόμενο διαχρονικό , επικίνδυνο και κυρίως δύσκολο να αντιμετωπιστεί, λόγω του ότι θύματα, θύτες και ουδέτεροι τηρούν μια στάση που παραπέμπει στη σικελική Ομερτά.
Ο νόμος της σιωπής και της ενοχής, καλύπτει πράξεις και λέξεις, που αφήνουν σημάδια στις παιδικές ψυχές για χρόνια ολόκληρα.
Καθημερινά ακούμε για μικρές συμμορίες παιδιών που εκφοβίζουν τους συμμαθητές τους, τους ληστεύουν, τους κακοποιούν είτε φραστικά, είτε σωματικά.
Όταν όμως κάποιος ψάχνει για ονόματα και μαρτυρίες, τα στόματα δύσκολα ανοίγουν, άλλες φορές από φόβο και ντροπή και άλλες επειδή τα παιδιά δεν κατανοούν ότι συμμετέχουν σε μια πράξη βίας.
Το NEWS 247, στα πλαίσια της έρευνάς του για το Child Bullying στα ελληνικά σχολεία, μίλησε με μαθητές* και εκπαιδευτικούς.
Οι μαρτυρίες τους είναι συγκλονιστικές και καταδεικνύουν την ανάγκη αφύπνισης της ελληνικής κοινωνίας, ιδιαίτερα τώρα, που η βία ευνοείται από την ανέχεια και τη διάλυση της κοινωνικής συνοχής.
Ο Γιάννης, μαθητής Β’ Γυμνασίου μας μίλησε για τον Δημήτρη, θύμα σχολικής βίας, που πλέον αρνείται να κάνει παρέα με τα άλλα παιδιά.
-Ήταν ένα παιδί, ο Μήτσος, που είχε τα αφτιά του μεγάλα. Και ήταν κάποια παιδιά νομίζω Β’ Γυμνασίου και συνέχεια τον κορόιδευαν για τα αφτιά και σε κάποια φάση, μια μέρα τον κορόιδεψαν πολύ έντονα, και πήγε σε ένα δάσκαλο και το είπε.
Αυτός έκανε παρατήρηση στα παιδιά, αλλά δεν άκουσαν και συνέχισαν να τον κοροϊδεύουν. Τώρα έχει ψυχολογικά προβλήματα νομίζω.
Είναι ακόμα στο σχολείο ή έχει φύγει;
Στο σχολείο είναι ακόμα, αλλά δεν κάνει με κανέναν παρέα. Δεν θέλει.
Τι τάξη πάει τώρα;
Πηγαίνει σαν και μένα β’ Γυμνασίου. Είναι στο άλλο τμήμα και δεν θέλει να κάνει παρέα με κανένα.
Εσείς δεν τον έχετε πλησιάσει;
Τον έχουμε πλησιάσει, αλλά δεν θέλει. Φαίνεται από μακριά. Ακόμα έχει πρόβλημα.
Δηλαδή στο διάλειμμα μένει μόνος του;
Εντελώς.
Τον κοροϊδεύουν ακόμα;
Όχι. Τώρα δεν ασχολούνται γιατί βλέπουν ότι δεν δίνει τίποτα, δεν κάνει τίποτα. Έχουν αλλάξει και τα παιδιά που τον πείραζαν, έχουν φύγει.
Πέρα από τον δάσκαλο , είχε πει σε κάποιον άλλο τι συνέβαινε;
Δεν ξέρω αν το είπε στη μάνα του ή στον πατέρα του, αλλά και να το είπε δεν είδα να έρθει ποτέ κανείς στο σχολείο και να πει σε κάποιον δάσκαλο κάτι ή στα παιδιά που τον πείραζαν. Ακόμη έτσι είναι. Είναι καλό παιδί και καλός μαθητής, αλλά δεν κάνει παρέα με κανέναν.
Ο Γιώργος, μαθητής Γ’ Γυμνασίου περιγράφει πως ο ίδιος έπεσε θύμα σχολικής βίας, αλλά και πώς αργότερα έγινε ο ίδιος θύτης. Στα 6 του χρόνια από ατύχημα, έχασε το μάτι του, κάτι που τον έκανε "εύκολο στόχο" στο σχολείο.
Έχεις πέσει ποτέ θύμα λεκτικής ή σωματικής βίας στο σχολείο;
Πάρα πολλές φορές. Με κορόιδευαν για το μάτι μου παιδιά από άλλα τμήματα.
Πες μου ένα περιστατικό που θυμάσαι έντονα
Στο δημοτικό με κορόιδευαν την πρώτη χρονιά όταν είχα πάει στο σχολείο, επειδή δεν με ήξεραν.
Στην Πέμπτη δημοτικού, ήταν ένα παιδί από το άλλο τμήμα που με έλεγε τυφλοπόντικα όλη την ώρα και με στενοχωρούσε πολύ, που με φώναζε έτσι κάθε μέρα και μπροστά στα κορίτσια και τους φίλους μου.
Εσύ πώς αντέδρασες;
Τον έβρισα και καταλήξαμε να παίξουμε ξύλο. Μετά αυτός σταμάτησε, αφού μας πήγανε στο γραφείο. Τον μάλωσαν γιατί δεν ήμουν μόνο εγώ. Κορόιδευε και άλλα παιδιά. Ένα παιδί από την 6η δημοτικού το έλεγε χοντρό όλη την ώρα.
Το είπες στους γονείς σου αυτό που συνέβαινε τότε;
Όχι. Δεν είχα πει τίποτα ούτε στη μάνα μου, ούτε στον πατέρα μου. Δεν ήθελα να το μάθουν. Δεν ήθελα να γίνει ιστορία αυτό το πράγμα. Καμιά φορά δεν είναι καλό να καθαρίζεις μόνος σου και να φτάνεις στο ξύλο, αλλά εντάξει.
Οι δάσκαλοί σου τι είχαν κάνει;
Ούτε σε αυτούς είχα πει τίποτα και όταν καταλήξαμε στο γραφείο μου έβαλαν τις φωνές γιατί δεν το είπα και φτάσαμε στο ξύλο. Τελικά το έδιωξαν το παιδί γιατί είχε πλακωθεί και με άλλα παιδιά εκείνη τη χρονιά.
Παρέες, φίλους είχες κανονικά, δεν είχες ποτέ πρόβλημα;
Όχι. Κανένα πρόβλημα.
Εσύ έχεις κάνει κάτι αντίστοιχο με αυτό που σου έκανε εκείνο το παιδί; Έχεις πειράξει κάποιον;
Πέρσι στη Β’ Γυμνασίου, ένα παιδί από την άλλη τάξη, ήταν χοντρούλης και κοντούλης και με τους φίλους μου τον κοροϊδεύαμε. Τον λέγαμε χοντρό.
Αυτός πώς αντιδρούσε;
Αυτός στενοχωριότανε και το είπε στο γυμνασιάρχη
Ο γυμνασιάρχης τι έκανε;
Ο διευθυντής την πρώτη φορά, μας φώναξε στο γραφείο και μας είπε να μη του το ξανακάνουμε, αλλά εμείς συνεχίσαμε και τις επόμενες φορές που τον πειράξαμε δεν ξαναπήγε στον διευθυντή.
Αφού εσένα σε είχαν πειράξει και ξέρεις πώς είναι, γιατί μετά έκανες το ίδιο σε άλλα παιδιά;
Δεν είναι πολύ δύσκολο. Δεν το σκέφτεσαι εκείνη την ώρα που το κάνεις. Μπορεί μετά να το σκεφτείς, αλλά την ώρα που το κάνεις όχι. Είναι σαν το ξύλο. Δεν το σκέφτεσαι, αντιδράς με τα νεύρα σου.
Το παιδί που πειράζετε κάνει παρέες στο σχολείο ή είναι μοναχικός;
Κάνει παρέες. Είχε μείνει πέρσι και κάνει παρέα με παιδιά εξίσου σαν και αυτόν
Δηλαδή; Τι εννοείς εξίσου;
Είναι και αυτά χοντρά και τους κοροϊδεύουν τα άλλα παιδιά από την τάξη τους και κάνουν παρέα όλοι μαζί.
Μου λες ότι υπάρχουν παιδιά που κάνουν παρέα μεταξύ τους και όχι με εσάς, λόγω του βάρους τους;
Ναι. Και οι ξένοι είναι απομονωμένοι. Έχουμε στο σχολείο μερικά παιδιά που είναι από την Αλβανία και τη Ρουμανία και επειδή κανένας δεν τα κάνει παρέα γιατί είναι ξένα.
Δεν τα κάνουν παρέα επειδή δεν μιλάνε καλά τη γλώσσα;
Όχι μια χαρά μιλάνε, αλλά επειδή είναι ξένα δεν τα κάνει κανείς παρέα και κάνουν μόνο μεταξύ τους.
Γνωρίζεις ότι υπάρχουν τηλεφωνικές γραμμές που μπορείς αν δεχθείς βία στο σχολείο να ζητήσεις βοήθεια;
Στην τηλεόραση το έχω δει. Πιστεύω όμως ότι τα πιο πολλά παιδιά δεν παίρνουν τηλέφωνο γιατί φοβούνται.
Αυτά τα παιδιά που τα κοροιδεύουν και είναι μόνα τους, το έχουν πει στους δικούς τους; Έχει έρθει κάποιος γονιός στο σχολείο;
Ποτέ, ποτέ. Ούτε στους καθηγητές το έχουν πει. Δεν έχει γίνει ποτέ ζήτημα. Πολλά παιδιά φοβούνται να μιλήσουν. Αν πει κάποιο παιδί κάτι και αυτός που τον πείραξε τον διώξουν από το σχολείο, μετά μπορεί να τον βαρέσει. Τα περισσότερα παιδιά φοβούνται, δεν ντρέπονται.
Η Νικολέττα, μαθήτρια της Α’ Λυκείου, μιλά για ένα παρατραβηγμένο αστείο και την Κρίστι, που επινόησε φανταστικούς φίλους
Ήμασταν μια παρέα παιδιών και κοροϊδεύαμε για πλάκα ένα κορίτσι. Απλώς αν τα πούμε σε κάποιον μεγάλο δεν θα φαίνεται για πλάκα.
Ήταν μια στην τάξη που δεν πλενόταν, είχε να κάνει κάτι βδομάδες μπάνιο, ήταν και λίγο εύσωμη και πώς είναι αυτό που κάνουνε όταν χάνεται ένα παιδάκι. Το Amber Alert.
Είχαμε βγάλει ένα φυλλάδιο και εμείς που έλεγε «Αναζητείται η Κρίστι» και είχαμε γράψει ότι είναι 1,60, κιλά 100+ και πως έχει να κάνει μια βδομάδα μπάνιο.
Αυτή δεν ξέρω αν έκλαψε ή όχι, γιατί το είχαμε κολλήσει κιόλας στους δρόμους. Ήταν πολύ γερή πλάκα και θυμάμαι πως την ημέρα που πηγαίναμε περίπατο, είχε έρθει και η μάνα της για να διαμαρτυρηθεί.
Υπήρξε κάποια αντίδραση από τους καθηγητές, σας τιμώρησαν;
Επειδή είχε γίνει το περιστατικό έξω από το σχολείο, ο γυμνασιάρχης είπε ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα.
Εσείς συνεχίσατε να την κοροϊδεύετε για πολύ καιρό;
Πάντα θα υπάρχει μια κοροϊδία, γιατί τώρα μάθαμε και κάτι άλλο, πως είναι λεσβία οπότε όταν μάθεις κάτι τέτοιο για κάποιο παιδί σε αυτή την ηλικία, θα το κοροϊδέψεις. Έχει πολλά προβλήματα και ξέρω ότι μένει με τη γιαγιά και τον παππού της.
Εσείς πού το ξέρετε και γιατί σας πειράζει αυτό;
Δεν έχουμε αποδείξεις, αλλά είναι κουτσομπολιό, πηγαίνει από στόμα σε στόμα.
Η κοπέλα συνεχίζει να είναι στο σχολείο σας; Έχει παρέες;
Ναι παραμένει στο σχολείο. Έχει παρέες, απλώς και αυτές οι παρέες θέλουν να την αποφύγουν. Πάντα βρίσκεται μια συγκεκριμένη παρέα να πηγαίνει.
Πηγαίνει η ίδια ή τη δέχονται οι άλλοι; Εσύ για παράδειγμα έχεις κάποια κολλητή ή κάποιους φίλους. Εκείνη έχει κάτι αντίστοιχο;
Πάει και κολλάει στις παρέες η ίδια, την αποφεύγουν και φτιάχνει και φανταστικά πρόσωπα ως φίλους της.
Ξυλοδαρμοί, κλοπές και το ταμπού της σεξουαλικής παρενόχλησης
Το NEWS 247 επικοινώνησε και με εκπαιδευτικούς σχολείων της Αθήνας, οι οποίοι σημείωσαν ότι η σχολική βία εντοπίζεται στα ελληνικά σχολεία σε τουλάχιστον έξι ευδιάκριτες κατηγορίες παρενόχλησης: Τη σωματική, τη λεκτική, τη ψυχολογική, διαδικτυακή, τη σεξουαλική και την ομοφοβική.
Όπως μας εκμυστηρεύτηκαν ακόμα και εκπαιδευτικοί ιδιωτικών σχολείων η παρενόχληση δεν προέρχεται μόνο από τους ίδιους τους μαθητές, όπως πολύς κόσμος φαντάζεται, αλλά και από εξωσχολικούς παράγοντες ακόμα και καθηγητές.
Εκπαιδευτικός μας είπε ότι: "Οι πιο συνηθισμένες μορφές παρενόχλησης και βίας έχουν να κάνουν με την ομοφοβία και το σεξ, έτσι όπως τουλάχιστον δηλώνονται. Οι χώροι που λαμβάνει χώρα η άσκηση της σωματικής βίας είναι κυρίως οι τουαλέτες και οι χώροι γυμναστικής, ενώ οι διάδρομοι και τα σχολικά λεωφορεία είναι «κατάλληλα» για λεκτικές παρενοχλήσεις. Απ’ όλες τις κατηγορίες των παρενοχλήσεων, αυτή που αποτελεί ταμπού και σπανίως βγαίνει προς τα έξω είναι η σεξουαλική".
Οι καταστάσεις που βιώνουν τα παιδιά αυτά είναι διάφορες και ποικίλουν από ηλικία σε ηλικία. Στο δημοτικό για παράδειγμα όπως μας είπε δάσκαλος στην περιφέρεια της Αττικής , το λιγότερο που μπορεί να υποστεί είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός, κοινώς τα άλλα παιδιά δεν το αφήνουν να συμμετέχει στα κοινά παιχνίδια ή στην παρέα. Και το χειρότερο που μπορεί να του συμβεί είναι η κοροϊδία ή η σωματική επίθεση. Το κακό είναι ότι σε αυτή την ηλικία διαμορφώνεται και ο χαρακτήρας ενός παιδιού.
"Σκεφτείτε ένα παιδί που βιώνει τον αποκλεισμό και την κοροϊδία σε αυτήν την ευαίσθητη ηλικία. Όταν μεγαλώσει θα συνεχίσει να είναι το "παιδί της σφαλιάρας" όπως συνηθίζεται να αποκαλείται, ένα παιδί άβουλο, χωρίς παρέες.... ένα παιδί που αν του δοθεί κάποτε και για κάποιο λόγο λίγη εξουσία ….. μπορεί να βγάλει πολύ σαδιστικά συναισθήματα και να προβεί σε κατακριτέες πράξεις. Στο γυμνάσιο και στο λύκειο τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο, παιδιά – θύματα σχολικής βίας δεν δέχονται πια μόνο πειράγματα. Έχουν γίνει γνωστά περιστατικά σοβαρού ξυλοδαρμού με αποτέλεσμα το θύμα να καταλήξει στο νοσοκομείο".
Όπως μας είπαν καθηγητές σε γυμνάσιο και λύκειο στο κέντρο της Αθήνας: "Οι κλοπές κινητών τηλεφώνων είναι κάτι σύνηθες πια. Το χειρότερο, όμως, κομμάτι, ίσως είναι η απειλή και ο εκφοβισμός. Κάποιοι αναγκάζουν ένα παιδί να κάνει μια πράξη, την οποία δεν τολμούν να κάνουν οι ίδιοι γιατί θα υποστούν κυρώσεις. Έτσι αναγκάζουν τον αδύναμο κρίκο να πράξει, αλλά και να επωμιστεί τις κυρώσεις, αφού οι ίδιοι θα φροντίσουν να το καταγγείλουν.
Τρανταχτό παράδειγμα οι καταλήψεις στα σχολεία. Αν δεν ακολουθήσεις τους μπροστάρηδες και δεν κάνεις την κατάληψη που αποφάσισαν, τότε θα πρέπει να υποστείς τις συνέπειες. Να φοβάσαι να κυκλοφορήσεις τα βράδια στη γειτονιά σου για παράδειγμα. Δυστυχώς οι εκπαιδευτικοί μας είναι στην πλειοψηφία τους, κατώτεροι των περιστάσεων! Ο δε σχολικός κανονισμός χαλαρός μέχρι ανυπαρξίας. Έχω ακούσει περιστατικό, να δέρνουν τρεις μαθητές, εν ώρα μαθήματος, έναν άλλο μαθητή και ο δάσκαλος να πετάει χαρταετό! Η απάθειά τους σε αυτά τα ζητήματα, είναι άκρως επικίνδυνη".
Αξίζει να σημειωθεί ότι βάση υπουργική απόφασης τα κινητά τηλέφωνα απαγορεύονται στα σχολεία, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική , καθώς απλά οι μαθητές τα απενεργοποιούν εν ώρα μαθήματος και τα λειτουργούν στο διαλείμματα κανονικά.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και τα όσα μας είπε εκπαιδευτικό ιδιωτικού σχολείου, όπου και εκεί το school bullying καλά κρατεί…
Η συμβουλή των εκπαιδευτικών
Τι συμβουλεύουν οι εκπαιδευτικοί του γονείς για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν έγκαιρα, μια παρενόχληση που δέχεται το παιδί τους στο σχολείο:
"Αν αντιληφθούμε ότι το παιδί μας δεν θέλει να πάει σχολείο, πρέπει με συζήτηση να φτάσουμε στο θέμα που το απωθεί από τον τόπο εκπαίδευσής του, από τους φίλους του και τους δασκάλους. Όταν φτάσουμε στο επιθυμητό σημείο της ομολογίας του, ότι δηλαδή είναι θύμα σχολικής βίας, η αντίδρασή μας πρέπει να είναι καταρχήν ψύχραιμη. Σε συνεργασία γονέα και εκπαιδευτικού προσπαθούμε να μάθουμε όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούμε και ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης επεμβαίνουμε. Γιατί απλά μερικές φορές και μόνο με την γνωστοποίηση του περιστατικού, το πρόβλημα λύνεται και δεν χρειάζεται να επέμβει εξωτερικός παράγοντας".
Το Υπουργείο Παιδείας Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού έχει εκδώσει ενημερωτικό υλικό για την Επιθετικότητα στο σχολείο και μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου