Στο πλαίσιο του 5ου Συνεδρίου Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας, ο κ. Μίλτος Σακελλαρίου, συντονιστής του Παρατηρητηρίου Σχολικής βίας και εκφοβισμού στην Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Ν. Αιγαίου παρουσίασε τα αίτια, τις συνέπειες, αλλά και τους τρόπους αντιμετώπισης του bullying, το οποίο εμφανίζεται σήμερα σε πολλές χώρες του κόσμου.
“Το 32% των μαθητών στην Ελλάδα έχει υποστεί bullying”
Στην εισήγησή του, ο κ. Σακελλαρίου αναφέρθηκε στην καταλυτική επιρροή που ασκεί η εικόνα στη ζωή μικρών και μεγάλων. “Υπάρχουν παιδιά που το βράδυ στο σπίτι παίζουν ένα παιχνίδι πολέμου, στρατηγικής τακτικής και το επόμενο πρωί προσπαθούν να το αναπαράγουν στον πραγματικό κόσμο”. Σημείωσε δε ότι στην Ελλάδα το 32% των μαθητών έχουν υποστεί bullying με το 24% να καταγράφεται εντός των σχολικών τάξεων. Όπως τόνισε, η καταλληλότερη μέθοδος αντιμετώπισης είναι η επικοινωνία του παιδιού με την οικογένεια και την εκπαιδευτική κοινότητα. “Γι' αυτό και η στοχευμένη καμπάνια απέναντι στο bullying είναι “μίλα τώρα στο γονιό, μίλα τώρα στον δάσκαλο”, σημείωσε.
Σωματικός και ψυχικός πόνος
Στον εκφοβισμό το θύμα επιλέγεται ως ο ανίσχυρος αντίπαλος ή ο λιγότερος δυνατός. Η επίθεση εναντίον του προγραμματίζεται και επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα με κύριο στόχο την επιβεβαίωση της ισχύος του θύτη. Αυτά τα παιδιά γίνονται δέκτες σωματικής βίας, ύβρεων, ρατσιστικών σχολίων, ακόμα και σεξουαλικών τοποθετήσεων.
“Όλα αυτά τα χρόνια η ελληνική κοινωνία άλλαξε ραγδαία. Η ενδοοικογενειακή βία εξισώθηκε με την ενδοσχολική βία, η οποία πλέον ενισχύεται από την τηλεόραση, τα πρότυπα και την κακή χρήση του διαδικτύου” ανέφερε ο κ. Σακελλαρίου, σημειώνοντας ότι διανύουμε μία εποχή, μέσα στην οποία οι παχύσαρκοι, οι μαθητές με κοντό ανάστημα, οι ομοφυλόφιλοι έφηβοι και οι κοινωνικές μειονότητες είναι δακτυλοδεικτούμενες. Όπως εξήγησε, αυτά τα παιδιά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη, ψυχολογικά και ψυχοσωματικά προβλήματα, άρνηση για το σχολείο, διαταραχές στον ύπνο τους, φοβίες, καθώς και πνευματική δυσλειτουργία. “Μέσα τους νιώθουν θυμό, ντροπή και ενοχές, με αποτέλεσμα να μην εκφράζονται. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μόνο ένα 5% εμφανίζεται από τα περιστατικά του bullying”, δήλωσε χαρακτηριστικά.
Τα χαρακτηριστικά του θύτη
Σκιαγραφώντας τους θύτες, ο κ. Σακελλαρίου ενημέρωσε πως τα παιδιά που εκφοβίζουν τους συμμαθητές τους συνήθως δεν έχουν κανόνες, όρια και μέτρο, είναι εχθρικά απέναντι στο περιβάλλον τους, δεν μπορούν να μπουν στη θέση του άλλου, δεν έχουν συναίσθηση και πολλές φορές αναπτύσσουν παραβατικές συμπεριφορές. Παράλληλα αναφέρθηκε και στο ρόλο-κλειδί που παίζουν τα παιδιά που βρίσκονται δίπλα στον θύτη και τον σιγοντάρουν είτε με το γέλιο, είτε με την αδιαφορία τους. “Αυτό το παιδί θέλει να επιτύχει και να κερδίσει την προσοχή των άλλων. Αν οι άλλοι δεν του δώσουν αυτή τη δέουσα προσοχή, πολύ πιθανόν να σταματήσει. Γι' αυτό λοιπόν, ζητάμε τα παιδιά θεατές να μιλήσουν, να νιώσουν την συνυπευθυνότητα και να έχουν το θάρρος της γνώμης”, τόνισε.
Ο ρόλος των εκπαιδευτικών
Αναφερόμενος στο ρόλο των εκπαιδευτικών έκρινε απαραίτητη την ανάπτυξη δράσεων με στόχο τη δημιουργία ενός θετικού κλίματος, μίας κουλτούρας πρόληψης πάντα σε συνεργασία με τον σύλλογο διδασκόντων, τους μαθητές και τους γονείς. “Πολλές φορές τιμωρούμε δίνοντας αποβολές σε ένα παιδί, το οποίο εκφοβίζει ένα άλλο. Δεν βοηθάει. Η τιμωρία του παιδιού με αποβολές ουσιαστικά το δικαιώνει, ότι όποιος έχει τη δύναμη την εφαρμόζει. Απλά σε αυτή τη θέση είναι ο εκπαιδευτικός που τιμωρεί και όχι ο ίδιος που τιμωρεί ένα υποδεέστερο παιδί”, εξήγησε.
Το Παρατηρητήριο Πρόληψης της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού δημιουργήθηκε από το Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων με στόχο το σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων για την καταπολέμηση του φαινομένου, την ταυτοποίηση, τη μελέτη και τη διοχέτευση προς διαχείριση σε πιστοποιημένους φορείς περιστατικών σχολικής βίας και εκφοβισμού.
Οι δράσεις του Παρατηρητηρίου υλοποιούνται με ευθύνη των Περιφερειακών Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Σε κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης, με πρωτοβουλία του Συντονιστή Δράσεων, δημιουργείται δίκτυο συνεργαζόμενων φορέων για την υποστήριξη δράσεων πρόληψης στις σχολικές μονάδες, επιδιώκοντας ιδιαίτερα τη συμμετοχή θεσμικών, κοινωνικών τοπικών φορέων και οργανισμών που εξειδικεύονται σε θέματα πρόληψης της βίας, της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των νέων, των δικαιωμάτων του παιδιού, της διαμεσολάβησης κοινωνικών φορέων και της κοινωνικής ένταξης.
Διαδραστικά προγράμματα πρόληψης
“Αυτή τη στιγμή στο Νότιο Αιγαίο καταφέραμε να έχουμε 1.200 εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι θα εκπαιδευτούν με 50 ώρες εξ' αποστάσεως μαθήματα για να μπορέσουν να εφαρμόσουν προγράμματα στοχευμένα. Οι εκπαιδευτικοί εφαρμόζουν προγράμματα αγωγής υγείας σχετικά με τον εθελοντισμό και την ψυχική και συναισθηματική υγεία στο σχολείο, αξιοποιώντας παράλληλα διαδραστικά εργαλεία που ευαισθητοποιούν και δίνουν τη δύναμη στα παιδιά να κατανοήσουν και να δράσουν διαφορετικά” τόνισε. Πρόσθεσε επίσης πως η Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Ν. Αιγαίου αναπτύσσει δράσεις τόσο για ομάδες νέων, όσο και για οικογένειες συνεργαζόμενη με άλλους φορείς, όπως το Δίκτυο Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας, το Κέντρο Πρόληψης “Θησέας” Κυκλάδων, η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας και το Κέντρο Μέριμνας της Ιεράς Μητροπόλεως Σύρου.
Στόχος το “Ευ Ζην”
Υπογράμμισε μάλιστα πως το Δίκτυο Πρόληψης στις Κυκλάδες πλαισιώνεται από 27 φορείς, ενώ το παράδειγμα της καλής πρακτικής έχει μεταδοθεί και στα Δωδεκάνησα. Όπως εξήγησε, “εκεί έχει στηθεί το αντίστοιχο δίκτυο με 32 φορείς όπου συνεργατικά βάζουμε τις βάσεις για αυτό που λέμε υγιές σχολείο, υγιείς πόλεις, σχολείο προαγωγής υγείας, στοχεύοντας στον ενεργό πολίτη και υπηρετώντας αυτό που έλεγαν οι Αρχαίοι Έλληνες “κάλλιον τό προλαμβάνειν, παρά τό θεραπεύειν”.
